فرهنگنویسی نشانه شکوفایی فرهنگ یک کشور است
تاریخ انتشار: ۱۱ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۱۱۹۶۰۲
کتاب «فرهنگها و لغتنامهها»؛ برگزیدهای از مقالات دانشنامۀ زبان و ادب فارسی بهسرپرستی استاد اسماعیل سعادت به کوشش سمّیه پهلوان در انتشارات فرهنگستان زبان و ادب منتشر شده است.
به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط عمومی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مسعود جعفری جزی، مدیر گروه دانشنامۀ تحقیقات ادبی گفت: دانشنامۀ زبان و ادب فارسی کتاب ارزشمندی است که با مدیریّت و نظارت استاد اسماعیل سعادت در فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
او افزود: سایر جلدهای این مجموعه در سال ۱۳۹۸ منتشر شده و تأخیر چند ساله موجب شد تا ۱۰ مدخل جدید نیز به این کتاب اضافه شود. کتاب فرهنگها و لغتنامهها کاملترین و مهمترین کتابی است که در زبان فارسی دربارۀ فرهنگها و لغتنامهها منتشر شده است.
به گفتۀ عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ این کتاب دربرگیرندۀ ۶۰ مقاله در معرفی فرهنگهای فارسی به فارسی، عربی به فارسی، فارسی به عربی، فارسی به ترکی، ترکی به فارسی، کردی به فارسی و دو مقاله دربارۀ فرهنگهای عربی به عربی و دو مقاله نیز در معرفی فرهنگ پهلوی و فرهنگ واژههای اوستا به پهلوی است.
او دربارۀ قدیمیترین فرهنگی که از گذشته به امروز رسیده، گفت: قدیمیترین فرهنگی که در ایران تألیف شده است به دورۀ پیش از اسلام و دوران ساسانی باز میگردد که تنها برگههایی از این فرهنگ به دست ما رسیده است. پس از اسلام نیز پس از دورهای خاموشی، با رونق شعر فارسی و فرهنگنویسی در ایران روبهرو هستیم.
جعفری جزی ادامه داد: قدیمیترین فرهنگی که ذکر آن در منابع فارسی رفته است، فرهنگ کوچکی از قطران تبریزی شاعر قرن پنجم است. در این فرهنگ ۳۰۰ واژۀ دشواری که در دیوان شعرایی چون منیجک و دقیقی آمده است، شرح داده شده و اسدی نیز در لغت فُرس دربارۀ آن نوشته است، اما امروزه این کتاب موجود نیست. البته فرهنگی به اسم قطران در کتابخانۀ مدرسۀ سپهسالار نگهداری میشود که دکتر علیاشرف صادقی آن را منتشر کرده است. لغت فُرس اسدی نیز از قدیمیترین فرهنگهایی است که به دست ما رسیده است.
مدیر گروه دانشنامۀ تحقیقات ادبی فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: این فرهنگها در دورهای نوشته شدهاند که شعر خراسانی رواج داشته است و برای اینکه در سایر مناطق، گویش خراسانی غریب بوده است، قطران و اسدی درصدد این برآمدهاند تا با تألیف فرهنگ زمینۀ فهم شعر این دوره را در سایر مناطق فراهم کنند.
جعفری جزی افزود: فرهنگنویسی فارغ از پرداختن به مسائل زبانی و لغت، نشاندهندۀ پیشرفت و شکوفایی تمدن یک ملت به شمار میرود. اگر نگاه کنید در جوامع بدوی فرهنگ نداریم اما در سایر کشورها که تمدن و فرهنگ به شکوفایی رسیده با فرهنگهای متعددی روبهرو هستیم مثلاً در زبان انگلیسی فرهنگنویسی در اوج کمال است و در این فرهنگها حتی زمان شکلگیری و بهکارگیری یک واژه را هم میتوانید ببینید.
او دربارۀ تلاشهای متعددی که در زمینۀ فرهنگنویسی در ایران انجام شده، گفت: در دورۀ صفوی در هند و عثمانی کوششهای بسیاری برای فرهنگنویسی فارسی صورت گرفته است اما در عصر جدید در ایران دهخدا سرآمد تمام فرهنگنویسها است و پس از او میتوان به محمد معین و حسن انوری اشاره کرد. در دهۀ هشتاد شمسی نیز زیر نظر استاد علیاشرف صادقی بنیان فرهنگ جامع زبان فارسی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی گذاشته شده است. تاکنون سه جلد این فرهنگ تألیف و منتشر شده و پیشبینی شده است این فرهنگ بیش از ۳۰ مجلد باشد که بیشک و بدون اغراق جامعترین فرهنگ زبان فارسی خواهد بود چون اطلاعات سایر فرهنگها را نیز دربر میگیرد.
او دربارۀ اهمیت فرهنگها و لغتنامهها گفت: هر کسی که دربارۀ فرهنگ و لغت تحقیق میکند، به این کتاب نیاز خواهد داشت. مدخلهایی که در این فرهنگ نوشته شده است به فراخور نیازی که نویسنده احساس کرده مفصلتر و یا کوتاه نوشته شدهاند.
در این کتاب مدخلهای مرتبط با فرهنگها به ترتیب حروف الفبا آورده شده و در ابتدای کتاب پس از نگاهی اجمالی به مجموعه، مقالۀ علیاشرف صادقی، عضو پیوسته و مدیر گروه فرهنگنویسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در باب سیر تحول فرهنگنویسی در ایران آمده است. لغتنامۀ دهخدا، فرهنگ فارسی معین، برهان قاطع، لغت فرس، لسان العرب و… از جمله فرهنگهایی است که در این کتاب معرفی شده است.
کتاب فرهنگها و لغتنامهها در ۶۱۴ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخۀ و با قیمت ۴۶۰ هزار تومان در انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده است.
پایان پیام/32
منبع: شبستان
کلیدواژه: فرهنگستان زبان و ادب فارسی قدیمی ترین فرهنگ فرهنگ نویسی فرهنگ ها و لغت منتشر شده نامه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۱۹۶۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
توانایی زبان فارسی در گرو این است كه زبان علم باقی بماند
به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، علی شیوا، عضو هیئتعلمی گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در یک گفگوی تلفنی در مورد چگونگی افزایش توان زبان فارسی در ساحت توانمندسازی گنجینه واژگانی گفت: برنامهریزی زبانی یك برنامهریزی سنجیده علمی، حساب شده برای حال و آینده زبان بر اساس داشتههای زبان است.
او افزود: برای برنامهریزی زبانی باید همپای دانشهای روز و در حد توان و یا بیشتر باید واژهسازی و واژهگزینی انجام شود و علم روز را به زبان خودمان بیاموزیم.
شیوا با بیان اینكه توانایی زبان فارسی امروز در گرو این است كه زبان فارسی زبان علم باقی بماند یا اگر كاستیهایی در این زمینه وجود دارد برطرف شود تصریح كرد: جلوهگاه این برای برنامهریزی زبانی میتواند در نهادهایی مانند فرهنگستان زبان و ادب فارسی باشد.
عضو هیئتعلمی گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی اظهار داشت: اگر زبان فارسی بتواند از عهده تعبیر و اصطلاحگزینی برای واژههای تخصصی در هر زمینهای برآید میتوان به ماندگاری درازمدت آن کاملاً امیدوار بود.
*** رخنه زبان بیگانه، زبان را از پویایی باز میدارد
وی با اشاره به اینكه امروزه در حوزه علوم جدید بسیاری از اصطلاحات و واژگان وارد زبان فارسی شده است بیان داشت: اگر دروازههای زبان را به حال خود رها كنیم و به روی زبان بیگانه گشوده باشد به مرور واژگان بیگانه چنان در زبان رخنه میكند كه زبان را از پویایی باز میدارد و به وابستگی عادت میدهد.
شیوا اذعان داشت: واژهسازی یكی از مهمترین اركان در برنامهریزی زبانی است و باعث میشود شان زبان حفظ شود.
انتهای پیام/